In de wijk Buiksloterham in Amsterdam-Noord draait de eerste pilot voor Nieuwe Sanitatie die in de Amsterdamse regio wordt uitgevoerd. Het waterschap AGV, de gemeente Amsterdam onderzochten samen met partner Schoon Schip en met een woningcorporatie De Alliantie of het scheiden van afvalwater aan de bron een duurzame decentrale verwerking van zwart afvalwater mogelijk maakt. In opdracht van AGV is voor de wijk inmiddels een drijvende zuivering ('grondstoffenstation') gebouwd (met een capaciteit voor 1550 inwonerequivalenten). De gemeente heeft een innovatief vacuümriool aangelegd en Schoon Schip heeft in 47 drijvende woningen vacuümtoiletten geïnstalleerd. Door vertragingen in de bouw en door verschillende problemen met de vacuumtoiletten heeft de woningcorporatie echter moeten besluiten om niet meer aan de pilot mee te doen. Op dit moment zoeken de gemeente en Waternet naar een vervangend nieuwbouwblok waar Nieuwe Sanitatie toegepast kan worden. Het is een echt pilotproject waar we al veel geleerd hebben, met successen maar ook met de nodige tegenslagen.
Nieuwe Sanitatie
Nieuwe Sanitatie draait om het maximaal terugwinnen en lokaal hergebruiken van grondstoffen en energie. Daarvoor moet het afvalwater in de huizen worden gescheiden in een zwarte waterstroom (uit de toiletten) en een grijze (uit de badkamer, wasmachine etc.). Via een keukenvermaler zouden ook voedselresten aan de zwarte stroom kunnen worden toegevoegd. Daarvoor wordt het traditionele vuilwaterriool vervangen door een meervoudig rioleringssysteem, dat bestaat uit een vacuümleiding met een kleine diameter voor de geconcentreerde inzameling van zwart water en een vrij-vervalleiding voor grijs water. Door deze manier van inzamelen is een efficiënte lokale waterbehandeling mogelijk en kunnen grondstoffen (fosfaat), warmte en energie (biogas) maximaal worden teruggewonnen en lokaal worden hergebruikt. Dat levert in de eerste plaats grondstoffen en energie op maar bespaart daarnaast ook energie omdat afvalwater niet meer over lange afstanden hoeft te worden verpompt.
Tegenslagen
Bij het pilotproject voor Nieuwe Sanitatie op Buiksloterham loopt niet alles op rolletjes. Het project heeft de nodige tegenslagen gekend (waar we natuurlijk weer van leren). In 2019 bleek het inpandige vacuümsysteem in de woningen van de woningcorporatie niet te voldoen aan de wettelijke geluidseisen. Waternet en De Alliantie hebben samen naar oplossingen gezocht waardoor nieuwbouwwoningen toch kunnen worden voorzien van vacuümtoiletten. Er kwam een nieuwe vertraging omdat de waterklep in de geleverde vacuümtoiletten nog geen Kiwa-goedkeuring bleek te hebben. Voor woningcorporatie De Alliantie kwamen de oplossingen voor deze problemen helaas te laat, zij zagen zich gedwongen om hun woningen af te bouwen zonder vacuümsysteem.
Grondstoffenstation
Tot overmaat van ramp zonk het drijvende grondstoffenstation in oktober 2019 door een menselijke fout. Het was een grote tegenslag voor het project. Na het lichten bleek dat de schade groot was en duurde het tot eind 2020 voordat de zuivering weer operationeel was.
Actuele situatie (mei 2023)
Hoewel de 47 drijvende woningen van Schoon Schip op het vacuümsysteem zijn aangesloten is hun aantal helaas te klein om het zuiveringsproces succesvol op te kunnen starten. Het drijvende grondstoffenstation ligt daarom tijdelijk in opslag.
Ondanks alle tegenslagen vinden Waternet en de gemeente Amsterdam het nog steeds belangrijk om deze pilot tot een goed einde te brengen, en om meer te leren over de kansen en de mogelijkheden van Nieuwe Sanitatie.
Er wordt daarom gezamenlijk gezocht naar een nog te ontwikkelen bouwproject in de Buiksloterham waar deze techniek alsnog kan worden toegepast.
Meer lezen
https://www.drinkwaterplatform.nl/hoe-waternet-in-amsterdam-werkt-aan-duurzaam-hergebruik-van-afvalwater/