(VIDEO)
 

De prijswinnaars van de EFGF-challenge "Think like an astronaut: ontwikkel een stadswijk als ruimteschip" zijn bekend. Uit de 14 ingediende ideeën heeft de jury een winnaar, een top 4 en een aanmoedigingsprijs gekozen. Het winnende idee met 450 euro cash en 7500 euro aan ontwikkelgeld gaat naar Marco van Schaik , de bedenker van  "De Veenmarke".

Wat was de challenge?

Stel je eens voor dat een wijk in een stad net als een ruimteschip volledig zelfvoorzienend is qua energie, water én voedsel. Hoe zou zo’n wijk er dan uit zien? Welke faciliteiten zijn nodig? Hoe wordt het georganiseerd? Gebruik het perspectief van een astronaut om naar de stadswijk van de toekomst te kijken en laat daarbij alle bestaande beelden van stadsmanagement en status quo los.

Winnaar de Veenmarke

De Veenmarke is een circulaire wijk in een veengebied, gebaseerd op het eeuwenoude Marken-principe. De Markt is een gebied dat in collectief eigendom is van een gemeenschap. In de Veenmarke worden drijvende kavels toegepast op het veen, die daardoor met de waterstand meebewegen. De waterstand hoeft dus niet meer verlaagd te worden waardoor veenafbraak wordt gestopt. Sterker nog: door de stand ieder jaar te verhogen wordt veenaanmaak - en daarmee CO2 vastlegging- gestimuleerd!

Aanmoedigingsprijs

De aanmoedigingsprijs van 100 euro ging naar Lucas Schoenmakers met het idee "Sociaal netwerk vervangt en ondersteunt fysiek netwerk". Infrastructuur loopt vaak tegen de grenzen van de capaciteit aan. Denk aan: te weinig water als het warm is of te weinig ruimte op het stroomnet als er veel geproduceerd wordt. Dat kan beter op elkaar worden afgestemd en daarvoor zetten we sociale netwerken in door via een app gezamenlijk in te kopen en naar zelfvoorzienendheid te groeien. Stel dat een handige app je op een zonnige dag vertelt dat er te weinig druk op de waterleiding staat, waardoor het niet handig is de tuin te sproeien, dan zorgt dat er waarschijnlijk voor dat je daar nog even mee wacht. Al helemaal als de app later juist aangeeft dat de waterdruk weer goed is. Dit is maar een voorbeeld van kansen die met dit idee aangedragen zijn en waarbij sociale netwerken de fysieke netwerken kunnen ondersteunen.

Top 4

Naast De Veenmarke zijn nog 4 ideeën geselecteerd door de jury, omdat ze als totaalconcepten zeer inspirerend waren:

Global Goals Community Wijk 1 – Ad Vlems

Een concept dat al gerealiseerd wordt in Ecodorp Boekel en waarbij de SDG’s als leidend principe worden gebruikt. Sociale huurwoningen in cirkelvorm, met onder andere verwarming met een basaltaccu, hemelwaterhergebruik en voedsel uit een voedselbos. De huur die de bewoners betalen komt, na afbetaling van de leningen, volledig ten goede voor het realiseren van nieuwe wijken. Verder beslissen de bewoners in allerlei werkgroepen zelf over alles wat er in de wijk gebeurt.

Cooperatief Multi Diensten Nutsbedrijf – Diederik van Duuren

Bewoners, gemeente, drinkwaterbedrijf en waterschap worden aandeelhouder in het coöperatieve multi-diensten nutsbedrijf die op wijkniveau taken overneemt die lokaal duurzamer kunnen dan op centraal niveau. Met dit innovatieve nutsbedrijf komen de prikkels en belangen om duurzame (zelfvoorzienende) wijken te realiseren en vooral ook in stand te houden, op de juiste plek. Er zijn zowel in Nederland als daarbuiten al voorbeelden van wijken waarin vergelijkbare organisaties spelen en de sociale transitie die de nutsbedrijven daarin maken is een essentiële stap.

Zelfvoorzienende piramidestad – Aad Breed en Suzanne Giardina

Een piramidestad is een zeer compacte stad, opgebouwd uit woningen die als een soort Ikea bouwpakket in elkaar gezet worden. Daardoor zijn ze voor iedereen betaalbaar. De woningen gaan de hoogte in rondom groene pleinen, zo groot als een voetbalveld. Door de hoogbouw blijven de steden zo compact dat alles op loopafstand is. Hierdoor zijn er geen auto’s of openbaar vervoer nodig! En door de compactheid is voor deze steden veel minder ruimte nodig dan voor de normale woningbouw.

Dutch Climate Tower – Oscar Helsen

De DCT is een architectonisch hoogstandje, zowel visueel als pragmatisch: het combineert 500 appartementen met water- en energieopslag en stadslandbouw. In de kelder wordt afvalwater met innovatieve technieken opgewerkt tot grondstoffen en schoon water. De toiletbrillen bevatten sensoren, zodat bij ieder toiletbezoek de gezondheid van de bewoners gecheckt wordt en direct doorgecommuniceerd aan hun arts. Ook de koelkasten zijn slim: ze hebben een vulsysteem aan de achterkant die automatisch de producten die op zijn bijvult vanuit de stadslandbouw!

Waar ging de challenge ook alweer over?

Stel je eens voor dat een wijk in een stad net als een ruimteschip volledig zelfvoorzienend is qua energie, water én voedsel. Hoe zou zo’n wijk er dan uit zien? Welke faciliteiten zijn nodig? Hoe wordt het georganiseerd? Gebruik het perspectief van een astronaut om naar de stadswijk van de toekomst te kijken en laat daarbij alle bestaande beelden van stadsmanagement en status quo los. Heb je een groot idee? Klein idee? Een idee over een bepaald onderdeel van zo’n wijk? Deel je idee en win €7.500 voor de verdere ontwikkeling! 

Waarom?

Steden zijn grootverbruikers van water, grondstoffen en energie. Maar in een toekomstige circulaire economie zijn deze stromen niet meer (ruim) beschikbaar. In een ruimteschip is dat nu al zo, iedere gram die extra mee de ruimte in moet, kost veel extra brandstof. Water en voedsel moeten dus zoveel mogelijk hergebruikt worden en binnen in het ruimteschip worden geproduceerd met wat er al is. Wij willen graag weten hoe een stadswijk eruit komt te zien en georganiseerd wordt als hij ontwikkeld wordt met dezelfde gedachte.   

Wat zoeken we? 

Neem ons mee in hoe een zelfvoorzienende stadswijk eruit zou kunnen zien: wat voor soort technieken zijn er nodig, hoeveel ruimte hebben deze nodig en waar zouden ze geplaatst kunnen worden? Je idee hoeft niet volledig uitgewerkt te worden - het draait niet om de individuele technieken - het gaat om het briljante idee achter het gehele concept. Hoe ontstaat jouw zelfvoorzienende stadswijk? Hoe wordt hij georganiseerd: wie moet het initiatief nemen, wie neemt welke rol op zich, hoe wordt het betaald, wie deelt mee in de (financiële) opbrengsten, hoe ga je om met inclusiviteit etc. Geef aan wat de toegevoegde waarde voor de omgeving is, zodat iedereen wil dat jouw stadswijk er komt. Vertel daarnaast hoe het idee bijdraagt aan een versnelling van de woningbouw.

De jury, die zich over de ingediende ideeën buigt, hecht vooral waarde aan nieuwe inspirerende vergezichten (in woord en beeld), die toekomstbestendig zijn en bijdragen aan een duurzame samenleving. Bij voorkeur biedt het idee ook concrete handelingsperspectieven om op korte termijn al te kunnen starten. 

 Wat zoeken we niet?

We zijn niet op zoek naar individuele innovaties, technieken of technologieën. Het gaat om het totaalplaatje, waarbij wij ervan overtuigd zijn dat als dat klopt, de techniek wel volgt. 

Hoe doe je mee? 
Ben je enthousiast en wil je meedoen met deze challenge? Druk dan op de knop ‘Een nieuw idee indienen’. Je wordt dan gevraagd je aan te melden voor Winnovatie, waarna je aan de slag kan met de beschrijving van jouw idee. We ontvangen dan graag een samenvatting en uitleg van toegepaste technieken en de benodigde organisatie. Ook horen we graag hoe jouw idee zorgt dat de wijk aantrekkelijk is voor de inwoners van de wijk en zorgt voor versnelling van de woningbouw. Het toevoegen van een video of infographic wordt gewaardeerd! 

Wat kan je winnen?
Het beste idee belonen we met €450! Daarnaast gaan we dit idee, in overleg met de indiener(s) verder uitwerken. Daar hebben we €7.500 voor beschikbaar. Ook hebben we nog een aanmoedigingsprijs van €100 voor het meest creatieve idee.

Wie zijn wij?

De challenge is uitgezet door de Energie- en Grondstoffenfabriek (www.efgf.nl). De EFGF houdt zich al ruim 10 jaar bezig met het versnellen van de terugwinnen van alles wat van waarde is uit afvalwater. De laatste tijd leggen we de focus daarnaast meer op de (afval)waterketen in een toekomstige circulaire economie. We geloven dat de waterschappen hierin niet alleen kunnen optrekken, maar de samenwerking moeten zoeken met andere partijen in de waterketen. Denk daarbij in ieder geval aan gemeenten, maar ook aan woningbouwers, drinkwaterbedrijven en bewoners.

Bij deze challenge werken we samen met de gemeente Groningen, die ambities heeft in het circulair maken van de stad. Wethouder Roeland van der Schaaf is voorzitter van de jury die de ideeën zal beoordelen. Andere juryleden zijn:

• Rob Suters, directeur Semilla IPStar (inzet patenten ruimtevaart)
• Chris Monaghan, Metabolic
• Noor Huitema-Hellemans, mede-oprichtster Copper8
• Rolf van Boxmeer, architect, oprichter Minitopia
• Paul Koemans, voorzitter Stuurgroep EFGF en directeur waterschap De Dommel
• Enna Klaversma, EFGF (secretaris jury)

Spelregels

• Ingediende ideeën worden vanaf dat moment als openbare informatie beschouwd. Dit betekent dat de Energie- & Grondstoffenfabriek én andere partijen elk idee mogen gebruiken voor verdere ontwikkeling en toepassing. Dit geldt ook wanneer het idee geen prijs heeft gewonnen.

• Je mag meerdere ideeën indienen.

• Je kunt ook na indiening je idee bewerken en aanvullen. Op 20 juni om 23.59 uur wordt het idee 'bevroren'.

• Na indiening van je idee kan de organisatie je benaderen voor vragen of het verzoek om aanvullende informatie.

• Na afloop van de challenge worden alle ideeën openbaar gemaakt.

• Wanneer ideeën sterk op elkaar lijken, kan de jury besluiten om een gedeelde winnaar aan te wijzen.

• Beslissingen van de jury zijn definitief, er kan geen bezwaar worden aangetekend. 

• Door mee te doen aan deze challenge ga je akkoord met de bovenstaande spelregels.

Bekijk inzendingen